Over vegetarische honden en poezen: 'Geen koe voor de kat'
De oudste hond ter wereld is een 27-jarige collie uit Engeland. In mensenjaren komt dat neer op zo’n 200 jaar. Bramble – zo heet ze - doet nog wekelijks haar zwempartijtje en krijgt van haar baasje enkel veganistische voeding. Ze eet dus helemaal geen vlees, zuivelproducten of eieren, wel rijst, linzen en biogroenten…
In 2000 liepen bij Belgische gezinnen meer dan één miljoen honden en 1,7 miljoen katten rond. Bij de Nederlanders ging het om anderhalf miljoen honden en meer dan twee miljoen katten. Tel daar nog de viervoeters in dierenasielen, dierenpensions en dierenwinkels bij en de zwerfhonden en zwerfkatten. Al deze beestjes krijgen vroeg of laat honger: katten en middelgrote honden eten jaarlijks ongeveer evenveel vlees als hun baasje. Mensen die echter niet bereid zijn een koe op te offeren voor een kat, kunnen hun huisdier een vegetarisch menu voorschotelen. Onnatuurlijk, ongezond en onverantwoord zeggen tegenstanders. Onwetendheid antwoorden de voorstanders.
Gelijkheid
Of vegetariërs hun voedingscultuur doortrekken naar hun huisdieren heeft veel te maken met hun motivatie.
Voor Marie-Jeanne Frédérique staat de gelijkheid van dieren centraal. 'Soms schrijven mensen mij dat ze houden van dieren, maar ze schotelen hun hond wel konijn voor.' Ze stichtte 30 jaar geleden samen met haar dochter Fabienne een toevluchtsoord voor dieren. Toen Fabienne stierf in een auto-ongeluk zette de nu zeventigjarige Marie-Jeanne het werk verder. Alle dieren krijgen een veganistisch menu, aangevuld met eieren van de vele ex-legbatterijkippen die in de tuin van Marie-Jeanne genieten van een tweede leven. Wie wel vlees geeft aan zijn huisdier kan volgens Marie-Jeanne om redenen van dierenwelzijn beter geen vis geven, maar uitsluitend rundvlees. Op die manier, zo argumenteert ze, worden er tenminste minder dieren gedood voor de poes. En bovendien komen aan onderzoek naar dierenvoeding ook nog eens proefdieren te pas…
Commercieel dierlijk voer
Andrew Knight, een Amerikaanse dierenarts, deed uitgebreid onderzoek naar vegetarisch voedsel voor huisdieren. Een van zijn argumenten pro is de slechte kwaliteit van de gangbare, commerciële dierlijke honden- en kattenvoeding. Volgens Knight hebben uitgebreide studies aangetoond dat deze, onder meer door de grote hoeveelheid schadelijke ingrediënten, de oorzaak zijn van heel wat ziektes, waaronder kanker, hartkwalen, allergieën, artritis, obesitas en tandkwalen. Het hoge eiwitgehalte van dat voedsel en de slechte kwaliteit van de ingrediënten veroorzaakt ook nierstoornissen, een aandoening die tot de top drie van de doodsoorzaken van huisdieren behoort.
In de meeste katten- en hondenvoeding zitten dierlijke bijproducten, meestal afkomstig van slachtafval. Tot 1998 mocht in België al het dierlijk afval in huisdierenvoer verwerkt worden. Sinds 1998 wordt het BSE-risicomateriaal vernietigd en sinds de dioxinecrisis in 1999 gebeurt dat ook met al het ‘hoog risico-materiaal’. Zo blijft er nog 90% dierlijk afval over van laag risico-materiaal dat gerecycleerd mag worden. Laag-risicomateriaal is het dierlijk afval dat geen ernstig gevaar oplevert voor de verspreiding van op mens of dier overdraagbare ziekten. Het gaat om onder meer slachtafval, vetten en beenderen.
Naast dierlijk afval bevatten de meeste commerciële voeders graan. Volgens Knight gaat het mogelijk om graan dat afgekeurd werd voor menselijke consumptie. Bovendien gebruikt men meestal het afval dat achterblijft na het meelproces, in plaats van het volle graan.
Voor wie ethische bezwaren heeft tegen het geven van vlees aan zijn huisdieren, biedt biologische vleesvoeding volgens Knight geen oplossing. Zelfs de dieren die gekweekt worden in de beste omstandigheden, aldus Knight, moeten de gewelddadige, angstaanjagende en mogelijk pijnlijke ervaring doorstaan om gedood te worden in een slachthuis. En wanneer een producent van honden- of kattenvoer geen slachtafval gebruikt, betekent dit dat de dieren speciaal voor het voer gedood werden.
Opboksen tegen vooroordelen
Vegetarisch voer sluit deze ethische problematiek wel uit, maar de vraag is natuurlijk of een hond of een kat wel kan overleven op een plantaardig voedingspatroon. Met zijn website hoopt Andrew Knight iets te doen aan de 'onwetendheid' rond dit onderwerp. Knight: 'Er bestaat een wijdverspreid vooroordeel tegenover vegetarisch diervoer, zelfs bij dierenartsen en ervaren dierenverzorgers. Er is geen wetenschappelijke reden waarom een voedingswijze bestaande uit plantaardige, minerale en synthetische ingrediënten de noden van een hond of kat niet kan invullen. Verscheidene commerciële producenten van veganistische diervoeders beweren dat ze dit kunnen, en hebben ondertussen een achterban van vele duizenden gezonde honden en katten.'
Iris Walgraeve, een jonge lerares Nederlands uit Kortrijk, geeft haar katten Tuvok en Callisto sinds enkele jaren verse veganistische voeding aangevuld met supplementen. Ze vindt het spijtig dat weinig vegetariërs de overstap proberen te maken. 'Je moet blijven opboksen tegen die vooroordelen dat het ongezond zou zijn, dat het onnatuurlijk is en dat het veel moeite kost. Als ik zou merken dat mijn katten er ongezonder van worden, zou ik meteen stoppen, maar ze zijn levendiger dan ooit. Ik voel me meer verbonden met hen omdat ik zelf eten voor ze maak, wat niet veel extra tijd vraagt. Bovendien vind ik het opentrekken van een blik Whiskas verre van natuurlijk.'
Vegetarische hond
Studies hebben uitgewezen dat zowel honden als katten ondanks hun kortere spijsverteringsstelsel in staat zijn om stoffen uit plantaardig materiaal op te nemen en te absorberen. Zo liet dierenrechtenorganisatie PETA de gezondheid van 300 vegetarische honden onderzoeken, van puppy's tot heel oude dieren. Iets meer dan de helft waren reuen en iets minder dan de helft waren rashonden. Onder de rashonden waren veel terriërs, retrievers, beagles en dobermans. 65% van alle honden was veganistisch. Uit het onderzoek bleek dat hoe langer een hond vegetarisch of veganistisch eet, hoe groter de kans is dat hij in goede tot excellente gezondheid verkeert en hoe kleiner de kans dat hij kanker, infecties, hypothyroidie (onvoldoende productie van de schildklierhormonen) krijgt of aan obesitas lijdt. Veganistische voeding blijkt ook gezonder dan vegetarische. Een andere conclusie was dat hoe langer een hond vegetarisch of veganistisch eet zonder extra taurine of L-carnitine, hoe groter de kans is op een hartkwaal. Honden die gist en knoflook aten bleken algemeen gezonder te zijn en een betere vacht te hebben. Honden die geen sojaproducten aten bleken gezonder dan dieren die dit wel deden. Een laatste conclusie van het onderzoek was dat vegetarische voeding de kans op zouten in de urine kan verhogen, met mogelijk blaasstenen tot gevolg. Daarom is het belangrijk om de PH-waarde van de urine regelmatig te onderzoeken.
Vegetarische kat
Katten zijn als carnivoren niet in staat om nuttige voedingsstoffen uit planten te halen, in tegenstelling tot honden. Ze hebben veel eiwitten nodig omdat ze hieruit bijna al hun energie halen. Eiwitten bestaan uit kleinere deeltjes, aminozuren genaamd, waarvan er 23 verschillende zijn. Elf van deze aminozuren worden voor een kat beschouwd als 'essentieel' omdat het lichaam deze niet zelf kan produceren. Enkele hiervan komen niet of slechts in zeer kleine mate voor in plantaardig materiaal en moeten in vegetarische voeding aangevuld worden. Het gaat om taurine, methionine, cysteine, arginine en lysine. Ook arachidonzuur en de vitamines A en B kan een kat niet zelf aanmaken.
Volgens James Peden, schrijver van het boek Vegetarian Cats & Dogs en oprichter van het bedrijf Vegecat, is zijn product een poeder dat alle voedingsstoffen bevat die een kat nodig heeft. Het poeder meng je door verse groenten, bonen en/ of granen die je volgens een bijgeleverd recept klaarmaakt. Peden: 'In het poeder zit synthetische taurine en vitamine A, vitamine B12, methionine geëxtraheerd uit maïs en zeewier dat veel arachidonzuur bevat. De recepten bevatten voldoende cysteine, arginine, lysine, niacine en vitamine B6.'
Blaasstenen
Vooral bij katten kan de vorming van blaasstenen voorkomen. De meeste blaasstenen worden gevormd door een teveel aan magnesium. Door voedsel te geven met een zeer laag magnesiumgehalte verminder je dus het risico Veel water drinken is ook een manier om de aanmaak van blaasgruis tegen te gaan. De PH-waarde van de urine kan ook verminderen door natuurlijke zuurteregelaars, zoals asperges, bonen, linzen, kikkererwten, bruine rijst, granen, maïs, spruiten, noten (behalve amandelen en kokosnoot), granen en gluten. Ook vitamine C is een zuurteregelaar. Methionine, een essentieel aminozuur, is bijzonder efficiënt in het voorkomen van blaasgruis. Een kat van 5 kg zou niet meer methionine mogen krijgen dan 1800 mg per dag omdat een teveel onder andere het calciumgehalte aantast. Tot slot is er nog sodiumbisulfaat, een zeer krachtige urine-zuurteregelaar.
Voordelen
Peden schreef in zijn boek de ervaringen neer van vele gelukkige verzorgers van vegetarische honden en katten. Volgens deze getuigenissen heeft een vegetarische voedingswijze diverse voordelen. Ten eerste bijten minder parasieten (luizen, vlooien, mijten en teken) zich vast in de pels van de veggie honden en katten. Marie-Jeanne kan dit beamen: 'Vlooien zijn hier al sinds 25 jaar nergens te bespeuren. Ze voeden zich niet graag met het bloed van vegetarische dieren.' De toestand van de pels zou ook verbeteren door een vegetarisch dieet. Marianne Huiberts uit Limburg heeft vier vegetarische honden. Haar hond Tippy was vijf jaar toen ze hem zes jaar geleden uit een asiel haalde. Volgens Marianne zijn haar ernstige huidinfecties genezen dankzij vegetarische voeding.
Ook zou vegetarische voeding allergieën kunnen controleren. Allergie-expert en dierenarts Alfred Plencher zegt dat dierlijke producten de meeste allergieën veroorzaken, met rundvlees op nummer één, zowel voor honden als voor katten. Jeuk is het meest voorkomende symptoom van voedselallergie voor huisdieren, naast braken, hoesten en piepende longen. Katten zijn vatbaarder voor voedselallergieën dan honden, en worden nog gevoeliger met de leeftijd.
Nog een voordeel is dat vegetarische voeding minder eiwitten en vetten en meer vezels bevat. Die helpen bij het behouden van een gezond gewicht – belangrijk, want obesitas kan leiden tot artritis en diabetes. En een laatste pluspunt is de verhoogde vitaliteit die sommige katten hebben. Peden denkt dat dit te danken is aan het bewaard blijven van energie die voordien gebruikt werd bij de productie en de verwijdering van dierlijke afvalstoffen zoals sulfaten en fosfaten.
Waar vind je wat?
Wie hond of kat geen vlees wil voorschotelen, heeft de keuze tussen kant-en-klare brokken, blikvoer of een voedingssupplement dat je bij vers eten voegt. Knight: 'Een compleet en evenwichtig vegetarisch dieet dat alle essentiële voedingsstoffen bevat, kan je bekomen door het geven van een vegetarisch voedingssupplement of een compleet vegetarisch commercieel dieet.' Hij pleit voor kwaliteitsprocedures en regelmatig laboratoriumonderzoek van de nutritionele waarden zodat je er zeker van kan zijn dat je huisdier gezond blijft.
Momenteel vind je meer vegetarisch voer voor honden dan voor katten. Zowel in Nederland als in België kan je hondenbrokken, vegetarische knabbels, oren en botten van het merk Yarrah kopen. De grotere Belgische natuurvoedingswinkels verkopen Yarrah, bij de kleinere moet je de producten in grote hoeveelheden bestellen. Je kan de producten ook bestellen via Bio-Planet, ter plaatse of via hun online-winkel op
www.bio-planet.be. Via verschillende online-winkels (zie lijstje onder dit artikel) kan je diverse producten kopen voor zowel honden als katten.
Fifi en Felix go veggie
Peter en Mandy, twee Gentse -twintigers, mengen sinds kort brokken van het Italiaanse merk Amí door de vleesbrokken voor hun katten Webber en GB. Peter: 'Het werd steeds moeilijker om in de winkel te staan kiezen tussen kattenvoeding met konijn of lam of zalm. Hoewel katten vleeseters zijn, werden we ons er steeds meer van bewust dat heel de industrie rond dierenvoer niet de natuurlijke gang van zaken is. We twijfelden eerst omdat we bang waren voor voedingstekorten, maar vonden dan veganistische voeding die volledig uitgebalanceerd is.' Ze vervingen hun traditionele voer voor de helft door de veganistische brokken. Mandy: 'Dat vlotte goed. Onze katten aten er goed van, zelfs onze kieskeurige kater. Dan hebben we na twee dagen de vleesbrokjes achterwege gelaten, wat waarschijnlijk te vroeg was want de kater begon naar eten te vragen. Hoewel het veganistisch voer alle essentiële voedingsstoffen bevat, voelde hij blijkbaar toch een soort gemis in zijn voeding.' Ze hebben het voer weer gemengd met de vleesbrokken. 3/4 veganistisch. 'En toen stopte het bedelen naar eten.', zegt Mandy. 'We proberen nu telkens minder vlees te geven om zo over enkele weken terug op enkel veganistisch voer uit te komen.' Mandy en Peter bespraken dit niet met hun dierenarts, maar die had eerder al aangegeven dat een veganistisch dieet geen probleem is, op voorwaarde dat alle voedingsstoffen in de juiste hoeveelheden aanwezig zijn en dat de eiwitten uitgebalanceerd zijn. 'We zijn van plan om van beide katten bloed te laten nemen wanneer ze zes maanden volledig veganistisch zijn.'
Marianne geeft haar vier honden vegetarische hondenbrokken van Yarrah. 'Niet duurder dan voer van andere, bekende merken', zegt ze. 'Ik leng de brokken wel aan met wat water, plantaardige olie en soms een ei of restjes groenten, rijst... Vroeger maakte ik de maaltijden zelf voor hen. Ik denk dat ik daar binnenkort weer mee ga beginnen, voor de broodnodige afwisseling. Zelfgemaakte maaltijden met Vegedog-supplementen vinden ze het lekkerst. ‘s Ochtends krijgen ze altijd een boterham en soms een snack tussendoor: veggie varkensoor of kluif. Ze zijn ook dol op een stuk wortel.'
Voor de koppige honden en katten heeft Knight nog enkele tips: 'Het voer goed mengen, smakelijke en goedruikende additieven toevoegen zoals gist, plantaardige olie, nori vlokken en spirulina (zeewier en algen), het eten lichtjes opwarmen. Maar geleidelijke omschakeling en doorzettingsvermogen zijn het belangrijkst.
Bron: Nathalie Strypsteen voor EVA-Magazine
URLS
www.vegepets.info
www.yarrah.be
www.vegancats.com
http://ami.aminews.net/
www.vegalife.nl
www.vegepet.com
http://www.asbl-fabienne.org/
www.biteback.be
Hier dit was wat ik vond...sorry hoor maar ik vind het toch erg vreemd.
Om het te garneren deed ze er nog een gekookt eitje boven op 
