Van Dierenkliniek "Kortenoord"
Eén van de meest voorkomende patiënten in de gewone dierenartsenpraktijk zijn honden (en katten) met bulten of knobbeltjes. Vreemd genoeg zijn dit ook de patiënten waarbij vaak een heleboel mis kan gaan omdat er helaas veel ‘geruststellende’ misverstanden over bestaan. Twee van de meest voorkomende misverstanden die ik in onze praktijk regelmatig tegen het lijf loop zijn:
- ‘We wachten even af, en als het niet groeit dan kan het geen kwaad.’
- ‘Als het een losliggend bultje is dan is er niets aan de hand.’
Beide zijn misvattingen die tot grote ellende kunnen leiden, want ook kleine niet groeiende of losliggende bultjes kunnen uiterst kwaadaardig blijken te zijn. Kwaadaardigheid (ook wel maligniteit) valt eigenlijk uiteen in drie vormen, namelijk:
1. Uitzaaiingen of metastasen kunnen elders in het lichaam veel schade aanrichten terwijl het oorspronkelijke gezwelletje niet eens zo groot is. We zien dit nogal eens bij melkkliergezwelletjes;
2. Ingroei in de omgeving kan tot problemen leiden. Hiervoor hoeft een gezwel niet eens ‘officieel’ kwaadaardig te zijn. Een goedaardig vetgezwel (oftewel lipoom) dat in de oksel groeit kan, indien groot genoeg, grote hinder geven bij de beweging van de voorpoot;
3. Een bijzonder geval is het zogenaamde paraneoplastische syndroom. Hierbij produceert het gezwelletje stoffen die worden afgegeven aan de bloedbaan en die dan elders in het lichaam een naar gevolg kunnen hebben. Bijvoorbeeld een mastocytoom in de huid van een poot kan ernstige braakklachten veroorzaken.
Wat is nu wijsheid?
Gezien bovenstaande is, is het verstandig om bultjes altijd te laten onderzoeken. Hiertoe heeft de dierenarts een aantal mogelijkheden. In de eerste plaats kan hij de bult bekijken en betasten. Het lichamelijk onderzoek wordt uitgebreid om te zien of er al aanwijzingen zijn voor uitzaaiingen of andere tekenen van kwaadaardigheid. Het verdient in vrijwel alle gevallen aanbeveling om op dit onderzoek een nauwkeuriger onderzoek te laten volgen. De keuze kan dan vallen op ofwel cytologisch ofwel pathologisch onderzoek.
Cytologisch onderzoek is eenvoudig en niet kostbaar. Na scheren en desinfecteren van de huid worden met een dunne injectienaald wat cellen uit de bult gezogen en op een glaasje gebracht. Deze cellen worden vervolgens onderzocht door een cytoloog. De uitslag geeft in de meeste gevallen een goed inzicht in de aard van het gezwel en de kwaadaardigheid. Het levert echter niet altijd een zekere uitslag op.
Het pathologisch onderzoek geeft eigenlijk altijd een duidelijk beeld. Het is echter duurder en ingrijpender om te laten uitvoeren omdat hiervoor de bult of althans een deel van de bult verwijderd moet worden.
Indien uit onderzoek blijkt dat de bult kwaadaardig is kan er aanleiding zijn voor verder onderzoek. Hierbij kan gedacht worden aan röntgenfoto’s van longen, echografie van de buik en eventueel een bloedonderzoek.
Als uiteindelijk besloten wordt, n.a.v. het onderzoek, om een behandeling in te stellen dan zal de behandeling meestal bestaan uit het verwijderen van de bult. Afhankelijk van de kwaadaardigheid en de ruimte in de omgeving zal besloten worden tot het weghalen van alleen het bultje of om ook nog een groter deel van de omgeving mee te nemen Bedenk dat lang niet alle operaties onder algehele narcose hoeven te gebeuren. Op onze kliniek in Wageningen verwijderen we 70% van alle gezwelletjes onder lokale verdoving. Een rustige benadering, goede assistentie en een gezond portie geduld maakt de ingreep voor de patiënt op deze manier een stuk minder ingrijpend en voor de eigenaar vaak een stuk goedkoper.
Mocht operatief ingrijpen niet (meer) mogelijk zijn of niet afdoende zijn, bedenk dan Prednison niet altijd het enige en beste alternatief is. De dierengeneeskundige oncologie heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld, waardoor radiotherapie (bestraling) en chemotherapie, maar ook andere alternatieven binnen handbereik zijn gekomen. Hoewel niet altijd zaligmakend kunnen zij voor sommige patiënten een goede oplossing zijn.
Concluderend:
1. Een bultje is kwaadaardig tenzij het tegendeel bewezen is. Dus altijd laten onderzoeken;
2. Is operatief ingrijpen gewenst, overleg dan of algehele narcose echt noodzakelijk is;
3. Laat u altijd uitgebreid inlichten en voorlichten.
Namens dierenkliniek ‘Kortenoord’Frans Smeur, Steven Schukking, Amanda van Grondelle, Erica Kiemeney
