Artrose, en de mogelijke behandelingen.
Wat is artrose?
Een normaal gewricht bestaat uit twee botuiteinden. Deze zijn bekleed met gewrichtskraakbeen. Bij gezonde gewrichten is het gewrichtskraakbeen dik en zorgt het kraakbeen ervoor dat de botuiteinden soepel kunnen bewegen. Daarnaast heeft het kraakbeen een schokdempende werking.
Artrose is een aandoening aan het kraakbeen in de gewrichten. Het kraakbeen verslechtert en verdwijnt soms helemaal. Omdat de botten nu over elkaar gaan schuren, veroorzaakt dit veel pijn. En helaas is artrose ook een aandoening die voorkomt bij honden. Eigenlijk is artrose een normaal proces dat bij het verouderen hoort. Maar vooral door plotselinge bewegingen, trauma, overgewicht, intensief sporten en erfelijke factoren, neemt de opbouw van het kraakbeen bij artrose in af en neemt de afbraak van kraakbeen toe.
Wat zijn de symptomen?
• Pijn. Vaak zien we bij de hond zogenaamde startpijn, waarbij de hond dus moeilijk beweegt na rust en na eventjes langer in beweging te zijn, gaat het vaak weer beter.
• Stijfheid van de gewrichten. Vaak verdwijnt de stijfheid van de gewrichten weer bij beweging.
• Bewegingsbeperking van de gewrichten. Dit kan per gewricht sterk variëren.
• Krakende geluiden. Dit symptoom komt niet alleen bij artrose voor maar ook bij gezonde gewrichten. Het geluid zegt daarom niets over de ernst van de artrose.
• Gewrichtsontstekingen. Soms zien we in de gewrichten niet bacteriële ontstekingen ontstaan. Dit wordt veroorzaakt door de kraakbeenveranderingen en de vrijkomende kraakbeendeeltjes.
Honden met artrose lopen over het algemeen kreupel. Vaak is het steeds met dezelfde poot of poten. We zien ook dat honden na het rusten heel moeilijk uit de mand komen, maar dat het weer beter gaat tijdens de wandeling. Langdurige belasting veroorzaakt juist weer kreupelheid. Soms houdt de hond ook een poot omhoog, waarin het pijn heeft en soms laat de hond pijnuitingen horen (piepen). En er zijn honden die er een ronduit slecht humeur van krijgen en gaan lopen chagrijnen, brommen en grommen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De dierenarts zal de gewrichten van de hond controleren en zal bepalen waar de problemen zich voor doen. Dit is te merken aan de reactie van de hond, tijdens het voelen en bewegen van de gewrichten. Er kan een röntgenfoto gemaakt worden om te bepalen hoe ernstig de artrose is.
Wat te doen bij artrose?
Helaas is artrose niet te genezen. En langzaam zullen de klachten steeds erger worden. We kunnen wel veel doen om de gevolgen zoveel mogelijk en zo lang mogelijk te beperken.
• Allereerst zal een hond met overgewicht moeten afvallen. Dit is echt zeer belangrijk, want overgewicht veroorzaakt extra belasting op de gewrichten.
• De hond heeft aangepaste beweging nodig. En dat houdt in dat hij niet meer urenlang zwaar belast kan worden. En het is beter om meerdere keren korte stukken te lopen. Dus liever 3 keer per dag 20 minuten lopen dan 1 keer per dag anderhalf uur. Zwemmen is erg goed. Hoewel zeer koud water de klachten juist weer kan verergeren. Maar bij artrose kun je stellen dat rust roest. Dus blijf vooral bewegen met uw hond!
• We kunnen pijnstillers/ontstekingsremmers toedienen. Deze moeten bij de dierenarts aangeschaft worden. Geef de hond geen aspirine, paracetamol of ibuprofen, maar haal pijnstikkers/ontstekingsremmers (zoals Rimadyl of Metacam of Previcox). Pijnstillers/ontstekingsremmers hebben het voordeel dat de hond minder pijn voelt en dus beter in beweging wil blijven, hetgeen de gewrichten weer langer soepel houdt. Maar, deze pijnstillers hebben ook bijwerkingen. Dus als het niet echt nodig is om ze te geven, geef ze dan liever niet. De pijnstillers die bij artrose worden voorgeschreven, worden NSAID’s genoemd. NSAID staat voor “Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs”.
• Er zijn diverse homeopathische middelen die ingezet kunnen worden bij artrose. Wel zal gekeken moeten worden wel homeopathisch middel het best past bij specifiek de klachten van uw hond. Ik geef een aantal voorbeelden:
o Bryonia D6: is een middel bij acute gewrichtsontstekingen of chronische gewrichtsontstekingen die soms hevig opkomen. De gewrichten zijn pijnlijk, warm en opgezwollen. De pijn is zo hevig dat de hond zich nauwelijks durft te bewegen. Vreemd genoeg wordt de pijn minder wanneer er sterkte druk op het pijnlijke gewricht wordt gelegd, waardoor je ziet dat de hond vaak op het pijnlijke gewricht gaat liggen. Een extra aanwijzing is dat de hond graag grote hoeveelheden water in 1 keer drinkt. Hij drinkt niet vaak, maar als hij drinkt, drinkt hij veel. Een andere aanwijzing is dat de klachten verergeren bij droog, koud weer. Dosering: 3 maal per dag 1 dosis gedurende 1 a 2 weken.
o Harpagophytum D6: is een middel dat gebruikt wordt bij de oude hond die artrose heeft in bijvoorbeeld heup en/of kniegewrichten. Het middel werkt vaak zeer goed wanneer er sprake is van HD met botwoekeringen, spondylose in borst en lendewervels en artrose in de kniegewrichten. Dosering: 3 maal per dag 1 dosis gedurende enkele maanden. Vaak moet dit middel permanent gegeven worden in een onderhoudsdosering van 1 of 2 maal per dag.
o Hekla Lava D3 gecombineerd met Symphytum D2: bij botwoekeringen ontstaan door artrose. Kreupelheid verbetert niet bij beweging. Dosering: 2 maal per dag 1 dosis, gedurende een aantal maanden.
o Ledum D6: bij botwoekeringen, vooral aan de tenen en bij problemen met gewrichtskapsel en banden. De pijn is minder bij kou en rust en erger bij warmte en beweging. Kreupelheid verbetert niet bij beweging. Een extra aanwijzing is dat de kreupelheid veelal diagonaal voorkomt. Dosering: 3 maal per dag 1 dosis, gedurende 3 tot 6 weken.
o Rhus Toxicodendron D6 of D30 (D6 bij acute en D30 bij chronische problemen): past bij artrose in o.a. elleboog, carpaal, knie, boeggewrichten. Het past minder goed bij heup/teenartrose (voor heup en teenartrose, zie Ledum en Harpagophytum). Aanwijzingen voor Rhus Toxicodendron zijn dat er vooral sprake is van startpijn en startstijfheid, wanneer de hond na rust op staat. De eerste passen loopt de hond zeer kreupel, dat na een paar passen al verbeterd. De klachten verergeren weer wanneer hij langer loopt. Warmte en massage verbeteren de klachten. Dosering: Rhus Tox D6: 3 maal per dag 1 dosis gedurende 3 tot 6 weken. Rhus Tox D30: 1 maal per dag 1 dosis gedurende 3 tot 6 weken.
Voedingssupplementen, fyto-therapeutische middelen en natuurlijke pijnstillers:
o Glucosamine: glucosamine is een stof die van nature in het lichaam van de hond voorkomt. Het wordt gebruikt bij de opbouw en het onderhoud van kraakbeen, gewrichtskapsel, pezen en andere bindweefsels. Het draagt ook bij aan het in stand houden van de gewrichtsvloeistof. Honden met artrose hebben vrijwel altijd heel veel baat bij het toedienen van glucosamine. Niet iedere hond reageert hetzelfde op de diverse merken glucosamine. Dus heeft de hond bij het ene merk geen baat, kunt u nog gerust een ander merk proberen, dat dan mogelijk wel helpt.
o Chondroïtine: chondroïtine is een bouwsteen van het gewrichtskraakbeen. De werking van chondroïtine is nog niet geheel duidelijk. Maar, onderzoeken hebben aangetoond dat glucosamine nog beter werkt wanneer er chondroïtine is toegevoegd en beide stoffen beter werken wanneer ze samen worden toegediend dan afzonderlijk worden gebruikt.
o MSM: MSM is een organisch zwavel. Het is een natuurlijke ontstekingsremmer en heeft een pijnstillende werking op gewrichten en spieren.
o Visolie: visolie is rijk aan omega 3 vetzuren (EPA en DHA). Omega 3 vetzuren hebben een zeer gunstige invloed op de gewrichten. De omega 3 vetzuren onderdrukken de aanmaak van stoffen die ontstekingen bevorderen.
o Groenlipmossel: groenlipmossel is, net als visolie, zeer rijk aan omega 3 vetzuren. Zij hebben dus dezelfde gunstige invloed op de gewrichten. Maar naast omega 3 vetzuren bevat groenlipmossel ook eiwitten, vitamines en mineralen die een gunstige werking hebben op de gewrichten. Uit dierproeven is gebleken dat groenlipmossel, wanneer het tegelijkertijd gebruikt wordt met NSAID’s (pijnstillers/ontstekingsremmers), er minder risico is dat de NSAID’s maag en darmontstekingen veroorzaken. Oftewel, ze verminderen de schadelijke bijwerkingen van NSAID’s. Dit effect is (nog?) niet bij mensen bewezen.
o Wilgenbast: wilgenbast bevat natuurlijke salicylaten zoals deze in aspirine voor komen (de salicylaten van aspirine zijn tegenwoordig van syntetische oorsprong). Ze hebben een pijnstillende werking. Het voordeel van wilgenbast is dat het niet etsend op de maag werkt omdat de actieve bestanddelen pas na darmresporptie vrijkomen.
o Boswellia: Boswellia wordt uit de hars van de Boswellia Serrata boom gewonnen. Uit dierproeven blijkt dat Boswellia een licht pijnstillende en ontstekingsremmende werking heeft. Het heeft geen nadelige invloed op bloedstolling, geen nadelige invloed op de maag en het heeft geen nadelige invloed op de aanmaak van nieuw kraakbeen en gewrichtsvloeistof.
o Duivelsklauw: Duivelsklauw is een plant (Harpagophytum) waar ze de wortelknol van gebruiken om dit middel van te maken. Het middel heeft een ontstekingsremmende en pijnstillende werking.
o Haaienkraakbeen: Haaienkraakbeen is een leverancier van chondroïtine. Chondroïtine wordt gewonnen uit runderkraakbeen of haaienkraakbeen, maar door het dieronvriendelijke karakter van haaienkraakbeen (door ongecontroleerde jacht wordt de haai met uitsterven bedreigd), verdiend chondroïtine uit runderkraakbeen gewonnen de voorkeur. Wetenschappelijk is de werking van haaienkraakbeen ook nog onvoldoende onderbouwd.
De dosering bovenstaande voedingssupplementen, fyto-therapeutische middelen en natuurlijke pijnstillers: Indien je een preparaat koopt dat geschikt is voor dieren, dan kunt u de dosering aanhouden die op de verpakking staat. Indien u een preparaat koopt dat geschikt is voor mensen, kunt u de helft van de volwassen mensendosering aanhouden die op de verpakking staat.
Het is natuurlijk niet de bedoeling dat alle bovenstaande middelen aan de hond gegeven gaan worden. Dat is zonde en zinloos. De meeste honden knappen al aanzienlijk op wanneer ze glucosamine/chondroïtine toegediend krijgen (het duurt overigens enkele weken voordat verbetering zich bij dit middel laat zien). Weer andere honden kunnen weer redelijk tot normaal wandelen wanneer ze een juist homeopathisch middel toe krijgen gediend (het middel dat goed bij de klachten en omstandigheden past). Weer andere honden zijn pijnvrij wanneer glucosamine/chondroïtine wordt gecombineerd met bijvoorbeeld boswellia. Het is een kwestie van uitproberen op welke middelen of een combinatie van middelen uw hond het goed doet.
Ik vind het persoonlijk een goed idee om sowieso iedere hond met artrose een glucosamine/chondroïtine preparaat te geven. Deze middelen beschermen de gewrichten en remmen in zekere zin de slijtage.
Wanneer uw hond NSAID’s krijgt en u begint met een van de bovenstaande preparaten, dan is de kans zeer aannemelijk dat u de dosering pijnstillers kunt verlagen. Het is een beetje een kwestie van uitproberen. U kunt bijvoorbeeld beginnen met de NSAID dosering met een kwart te verminderen. Als uw hond pijnvrij blijft, kunt u wederom een kwart minder gaan geven. Komt de pijn weer terug, kunt u de dosering weer verhogen. Blijft uw hond pijnvrij, kunt u wederom de dosering met een kwart verminderen. Het komt voor dat honden uiteindelijk weer een aantal jaar zonder NSAID’s kunnen leven, zonder dat zij last hebben van de artrose. Andere honden zullen hun leven lang toch NSAID’s toegediend moeten krijgen, maar een lagere dosering kan al winst betekenen in bijvoorbeeld de bijwerkingen van de NSAID’s.
Lizzy Plat-Coelers
